Angliýa bilen baglanyşykly ähli zat şahsyýetli we tertipli görünýär.Polo, iňlis viski hem, elbetde, dünýä belli Iňlis gara çaýy has özüne çekiji we mylaýym.Baý tagamly we çuň reňkli Iňlis gara çaýy sansyz şa maşgalalaryna we beglerine guýuldy we Iňlis gara çaý medeniýetine özüne çekiji reňk goşdy.

Iňlis gara çaýy barada aýdylanda, köp adamlar dogduk mekanynyň Englandewropa yklymynda Angliýada ýerleşýändigine ynanýarlar, ýöne aslynda müňlerçe kilometr uzaklykda ýerleşýän Hytaýda öndürilýär.Angliýada dünýä belli Iňlis gara çaý plantasiýalaryny tapyp bilmersiňiz.Munuň sebäbi, Iňlisleriň gara çaýa bolan söýgüsi we köpden bäri içmek däbi, Hytaýda dörän we Hindistanda ösdürilip ýetişdirilýän gara çaýyň “Iňlisler” goşulmagy sebäpli “Iňlis gara çaýy” adyna köpler düşünmedi Bu gün.

Gara çaýyň dünýäde içgä öwrülmeginiň sebäbi Hytaýyň Sui we Tang nebereleri we Iňlis imperiýasynyň giňelmegi bilen ýakyndan baglanyşyklydyr.V asyrda hytaý çaýy Türkiýä iberilipdir we Sui we Tang neberelerinden bäri Hytaý bilen Günbataryň arasyndaky alyş-çalyş kesilmändir.Çaý söwdasy uzak wagtlap dowam eden hem bolsa, Hytaý şol döwürde diňe çaý tohumy däl-de, diňe çaý eksport edýärdi.

1780-nji ýyllarda Robert Fu atly iňlis agaç ýygnaýjy, çaý tohumlaryny ýörite aýnadan ýasalan göçme inkubatorda goýup, Hindistana ugradylan gämä kontrabanda edip, Hindistanda ösdürip ýetişdirdi.100,000-den gowrak çaý nahallary bilen şeýle uly göwrümli çaý bagy peýda boldy.Öndürýän gara çaýy satmak üçin Angliýa iberildi.Uzak aralyk söwdasy we az mukdarda gara çaýyň bahasy Angliýa geleninden soň iki esse ýokarlandy.Diňe baý Iňlis aristokratlary Angliýada gara çaý medeniýetini kem-kemden emele getirýän bu gymmatly we kaşaň “hindi gara çaýyny” dadyp bilerler.

Şol döwürde Iňlis imperiýasy güýçli milli güýji we ösen söwda usullary bilen dünýäniň 50-den gowrak ýurdunda çaý agaçlaryny oturtdy we çaýy halkara içgisi hökmünde öňe sürdi.Gara çaýyň döremegi, uzak aralyga gatnaw sebäpli çaýyň hoşboý ysyny we tagamyny ýitirmek meselesini çözýär.Inging neberesi Hytaýyň çaý söwdasynyň iň gülläp ösen döwri bolupdyr.

Şol döwürde Iňlisleriň we hatda Europeanewropanyň şa maşgalalarynyň gara çaýa bolan isleginiň artmagy sebäpli, çaý ýüklenen Europeanewropaly söwda gämileri bütin dünýäde ýüzýärdi.Dünýä çaý söwdasynyň gülläp ösýän döwründe Hytaýyň eksportynyň 60% -i gara çaýdy.

Soň Angliýa we Fransiýa ýaly Europeanewropa ýurtlary Hindistan we Seýlon ýaly sebitlerden çaý satyn alyp başlady.Birnäçe ýyllap hormat goýmakdan we wagtyň ýagmagyndan soň, şu güne çenli Hindistanda iki meşhur önümçilik sebitinde öndürilen iň oňat gara çaý, dünýäniň iň gowy “Iňlis gara çaýyna” öwrüldi.